Affetmek son derece zor bir süreçtir ve bu süreçte üzüntü, acı gibi pek çok duygunun da üstesinden gelerek bir kabul süreci yaşamış oluruz. Başkasının affedilme sürecinde empati duygusu öne çıkarken kendimizi affetme sürecinde bilişsel süreçlerimiz önem kazanır. İnsan bazı zamanlarda kendini değerli hissetmez ve yaptığı hataların bedellerini öderken ‘’hak ettiğini’’ düşünür. Burada hissedilen suçluluk duygusu aslında çok şeyi öğretir. Suçlu hisseden insan davranış ve duygularından dolayı çekimser davranır. Hatamız aslında nedir? Kendimizi affedemeyecek kadar ne yapmış olabiliriz dünyaya, hayata, kendimize? Hata insan hayatında var olan olağan bir olgudur ve beraberinde bir süreci de getirir; ama insan hatanın kendisi değildir! Kendini affetmeye dair Affetme Süreç Modeli’ne göre 4 önemli adım öne çıkar. Bu modelde evreler aşamalıdır ve birbirini takip ederler:
- Hatayı Anlamlandırın
Öncelikle yapılan hatanın kendisi ve başkaları için ne anlama geldiğinin anlamlandırılması gerekmektedir. Bu sayede kişinin hayatında hatanın öneminin ne olduğu belirlenmiş olur - Harekete Geçin
Kişinin, kendini affedince bunun ne işe yarayacağını anlamaya çalıştığı evredir. Bu evre ile beraber bilişsel bir süreç de başlamış olacaktır. - Sorumluluk Alın
Ardından yapılan hatanın sorumluluğunun alınması önemlidir. Bu sayede kişi, kendisini anlamaya başlayacaktır. Unutulmamalıdır ki her insan hata yapar; burada önemli olan, kendimize yönelik olumlu bakış açısını geliştirmektir. - Bir adım daha at ve derinleş
Bu aşamada kişi, kazanmış olduğu yeni bakış açısının da etkisiyle öfke ve kızgınlık duygularının kendisine zarar verdiğini kavrar ve bunlardan bilinçli olarak vazgeçme sürecine girer. Bu süreçten sonra yeni ve olumlu hedefler koyularak kişisel gelişime destek olmak amaçlanır.
Bu süreçlerden sonra geçmişin geçmişte kaldığını ve bunun değiştirilemeyeceğini ancak içimizi bir nebze olsun ferahlatarak karakterimizi güçlü kılabileceğimizin mümkün olduğu bilinmelidir. Yapılan bazı araştırmalara göre affetmenin unutmayı kolaylaştırdığı öne sürülmektedir. Buna ek olarak kızgınlık ve öfke duyguları değersiz hissettirici bir etkidedir ve kızgınlığın duyuluyor oluşu affetmeyi geciktirdiği gibi kendi içinde büyüyüp kin ve nefrete de dönüşebilmektedir. Aslında bu bir noktada kişinin kendini savunma mekanizmasıdır. Çünkü duyulan kızgınlık hayal kırıklıklarının yaşanmasına karşı kişide koruyucu bir etki oluşturur. İnsan, kendisine ait olumsuz duygulardan kurtularak kendisini affedebilir. Bu bir nevi kendimize olan kırgınlığımızdan ayrılmaktır. Manevi yönden ele alındığında ise daha Büyük Güç ile kurulan bağın kendini affetme sürecinde doğrudan ilişkili olduğu saptanmıştır. Çünkü kişinin kendini affetme sürecinde Büyük Gücün bağışlayıcılığına inanılır ve ondan af dilenir.